300x250 AD TOP

Trần Hải Anh (PD.Châu Nhật Vi)

Powered by Blogger.

About Me

My photo
Cuộc đời của Con là công trình của Ba, Mẹ.

VIỆT NAM & ĐẠO PHẬT

TẠI SAO??? - Ở VIỆT NAM,  CÁI GÌ HAY HO  CŨNG THUỘC VỀ/LIÊN QUAN TỚI ĐẠO PHẬT Đó là vì những điều lịch sử cơ bản như sau: (*) 1.      Thời...

Search This Blog

Search This Blog

Translate

Translate

Pages

Thursday, November 29, 2018

9.1 - Khí tượng đại cương


Cũng như các thiên thể có khối lượng đủ lớn khác trong vũ trụ, Trái đất có trọng lực để duy trì một lớp không khí bao bọc xung quanh (Khí quyển) - Làm trung gian giữa Trái Đất và quả cầu lửa "Mặt trời" để điều hòa các yếu tố nhiệt - ẩm, giúp cho môi trường khí hậu của Trái đất không quá khắc nghiệt cũng như không bị biến đổi một cách quá đột ngột, gây bất lợi cho sự sống.

Do vai trò to lớn của khí hậu đối với không chỉ hoạt động sản xuất Nông nghiệp mà còn là toàn bộ sự sống trên Trái đất nên Khí hậu cũng được xem là một dạng tài nguyên quan trọng đối với con người.


Khí tượng là khoa học nghiên cứu về lớp khí quyển trên bề mặt Trái đất - chuyên ghi nhận, giải thích và dự đoán các hiện tượng thời tiết, khí hậu thông qua các tham số như áp suất, nhiệt độ, độ ẩm,...Các yếu tố khí hậu - thời tiết này quyết định tới sự phân bố sinh vật trên Trái đất, các loại cây trồng, đất trồng, mùa vụ, năng suất, chất lượng nông sản.

Bộ môn khí tượng đại cương không đi chi tiết vào từng vấn đề cụ thể của ngành khí tượng nhưng khái quát tổng thể về phạm vi nghiên cứu và các khái niệm quan trọng trong lĩnh vực khí tượng. 


Trong lõi mặt trời không ngừng diễn ra các phản ứng nhiệt hạch có công suất bức xạ rất lớn, làm lan tỏa các bức xạ sóng và các dòng hạt (electron, pozitron) mang năng lượng cao ra môi trường xung quanh - Gọi là Bức xạ Mặt trời. Dòng năng lượng bức xạ này được lọc và làm suy yếu bớt khi đi xuyên qua lớp khí quyển Trái đất, hình thành hai loại bức xạ Trực tiếp và Khuyếch tán. Đây là dòng năng lượng mang ánh sáng , nhiệt độ - sưởi ấm và nuôi sống toàn bộ sinh vật trên Trái đất. 

Sự khác nhau giữa chế độ nhiệt, quang chu kỳ (Độ dài ngày) góp phần tạo nên các loại cây ưa bóng hoặc ưa sáng; ngắn ngày, dài ngày hay trung tính. 

Ranh giới giữa các tầng khí quyển khác nhau không hoàn toàn rõ ràng. Trong đó, tầng đối lưu là tầng ở gần sát với mặt đất - Là nơi diễn ra các hiện tượng thời tiết thông qua sự biến thiên áp suất, nhiệt độ, độ ẩm của các khối không khí - Chiếm 80% trọng lượng và 90% lượng hơi nước của toàn bộ lớp khí quyển. 

Thành phần không khí trong khí quyển bao gồm Nito, oxi, ozon, cacbonic, hơi nước, bụi (bụi bay, bụi lắng),... Thành phần không khí trong đất thì chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau như áp suất khí quyển, bức xạ mặt trời, thành phần cơ giới - cấu trúc đất, gió, nước mưa, nước tưới. Trong quần thể thực vật thì luôn cần phải duy trì sự cân bằng giữa oxi, cacbonic và hơi nước thông qua các biện pháp tỉa cành, tạo tán, che bóng để tối ưu hóa quá trình quang hợp, điều tiết độ ẩm, hạn chế - kìm hãm sự phát triển của các loại nấm bệnh và vi sinh vật có hại. 

Khác với các loài động vật trên cạn, thực vật cùng một lúc sống trong cả môi trường đất và môi trường không khí. Vì vậy, chế độ nhiệt cả trong đất và không khí đều có ảnh hưởng lớn tới sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng.

Gốc rễ là yếu tố quyết định trước tiên tới sự sống và sự phát triển của cây trồng - Một hạt giống nảy mầm bao giờ cũng hình thành rễ trước khi hình thành lá. Nếu nhiệt độ trong đất quá cao hoặc quá thấp thì các tế bào lông hút yếu ớt sẽ bị tổn thương và hư hại. Do đó, ta cần hiểu biết về chế độ hoạt động của nhiệt trong đất để có các biện pháp kỹ thuật nhằm duy trì nhiệt độ đất thường xuyên ở mức thích hợp như cải tạo thành phần cơ giới đất, kết cấu đất; che phủ đất, tưới nước, hay bố trí hướng trồng, mật độ trồng,...

Nhiệt độ trong đất không cố định mà biến thiên luân phiên qua các điểm cực đại, cực tiểu, điểm cân bằng và khoảng biên độ nhiệt đặc trưng cho từng vùng theo từng ngày, từng tháng, từng mùa và từng năm. Mỗi loại đất có khả năng tích trữ nhiệt lượng (Nhiệt dung đất), khả năng dẫn truyền nhiệt (tính theo hệ số) và lưu lượng nhiệt (Tổng lượng nhiệt truyền xuống các lớp đất phía dưới trong một khoảng thời gian không đổi) khác nhau. Từ đó dẫn tới khả năng nhận nhiệt và mất nhiệt cũng khác nhau.

Tùy thuộc vào lượng nhiệt nhận được từ bức xạ mặt trời mà các vùng trên trái đất được phân ra thành ba đới rõ rệt với ba chế độ nhiệt hoàn toàn khác nhau là: Nhiệt đới, Ôn đới và Hàn đới (Nơi nhận được lượng nhiệt ít nhất). Theo phương thẳng đứng thì cứ lên cao 100m, nhiệt độ sẽ giảm đi trung bình 0,64 độ C. Theo phương ngang từ xích đạo ra hai cực, cứ xa 10 vĩ độ (1100m) thì sẽ giảm 10 độ C.

Nhiệt độ không khí được theo dõi hằng giờ, hằng ngày để góp phần đưa ra các dự báo thời tiết thông qua các chỉ số: Nhiệt độ trung bình, tối cao, tối thấp, và trong nông nghiệp thì còn phải quan tâm tới tổng tích ôn, nhiệt độ hoạt động, nhiệt độ hữu hiệu để có phương án thích hợp điều chỉnh tốc độ phát dục của cây trồng, xây dựng thời vụ canh tác và tổ hợp các giải pháp kỹ thuật tối ưu cho sự phát triển và hình thành năng suất.

Vòng tuần hoàn của nước là sự chuyển hóa liên tục của nước tuần tự qua ba trạng thái Rắn - Lỏng - Khí.

Nước tồn tại ở dạng rắn - trong các các khối băng tuyết trên đỉnh núi cao, tan chảy vào mùa nóng tạo thành các dòng chảy lớn (Nước ở dạng lỏng) đổ xuống sông hồ, đại dương và chảy tràn trên mặt đất, qua các thảm thực vật. Rồi từ bề mặt nước, mặt đất, các khí khổng trên tàng lá của các loài thực vật, nước ở dạng lỏng lại hóa hơi thành nước ở dạng khí để phát tán vào môi trường xung quanh, tạo ra độ ẩm không khí. Đó là lý do tại sao khi trời nắng nóng, đi dưới những hàng cây lớn, nằm trên bãi cỏ hoặc ở gần các vùng mặt nước rộng lớn (sông, biển, hồ,...) ta vẫn cảm thấy mát mẻ, dễ chịu.

Bốc thoát hơi nước là động lực chính cho quá trình vận chuyển ở thực vật, duy trì độ bão hòa nước cho các tổ chức mô cây, giảm nhiệt độ thân lá và tiếp nhận khí CO2 cho quá trình quang hợp.

Từ dạng hơi - Dưới áp suất hơi nước và các hạt nhân ngưng kết (hạt đất, tinh thể muối/vi khuẩn/phấn hoa/tro bụi/...) hơi nước ngưng kết thành các dạng Sương/Sương muối/Sương mù; Mây, để rồi tới khi đủ lượng sẽ rơi xuống bề mặt đất trở thành dạng lỏng (mưa).

Các loại mưa phùn, mưa dầm, mưa rào với diện (vài nơi, rải rác, nhiều nơi) và lượng (không đáng kể, nhỏ, vừa, to, rất to) khác nhau có ảnh hưởng nhiều, ít khác nhau tới mỗi loại cây trồng và mỗi giai đoạn phát triển khác nhau trong vòng đời của chúng.

Các phương án điều tiết và sử dụng nguồn nước mưa phổ biến trong canh tác nông nghiệp là:
- Làm thủy lợi, xây dựng bể chứa nước
- Cố định bờ vùng, bờ thửa
- Xây dựng cơ cấu mùa vụ và hình thức canh tác phù hợp.
- Tăng cường độ che phủ mặt đất.

Lớp không khí dày hàng ngàn kilomet bao bọc xung quanh trái đất (Khí quyển) chịu tác động của lực hút trái đất đã gây ra một áp lực lên mọi nơi trên bề mặt trái đất - gọi là Khí áp. Các khối khí khác nhau về thành phần và khối lượng sinh ra các lực khí áp cao, thấp khác nhau - Sự chuyển động của các khối không khí từ nơi khí áp cao sang nơi khí áp thấp, dưới tác động của lực ma sát, ly tâm, criolit (từ chuyển động quay của Trái đất) sẽ tạo ra các loại gió, những cơn gió có vận tốc và phương hướng khác nhau.

Sự phân bố khí áp hình thành nên hoàn lưu khí quyển và tạo nên các loại gió đặc trưng cho từng khu vực địa lý và/hoặc từng mùa, từng khoảng thời gian. Gió nhẹ có tác động tích cực tới quá trình quang hợp, thụ phấn của cây trồng. Nhưng gió mạnh, thậm chí tố lốc thì ảnh hưởng rất xấu, hoặc gây trốc gốc, thiệt hại hoàn toàn cho cây trồng nên bắt buộc phải có biện pháp trồng cây chắn gió nghiêm ngặt.

Nội dung của các bản tin dự báo thời tiết nông nghiệp bao gồm các thông tin về: Thời kỳ trọng yếu của cây trồng (Gieo hạt, ra hoa, thu hoạch); dự báo năng suất - xác định các yếu tố ảnh hưởng và xây dựng giải pháp ứng phó; dự báo các điều kiện thời tiết bất lợi như sương muối, bão, gió mạnh, sâu bệnh hại,...và các thông tin tổng hợp về thời vụ, cơ cấu giống, các biện pháp kỹ thuật cần trú trọng trong mỗi giai đoạn cụ thể.

(TG Fashion - tgfashion.vn Hân hạnh tài trợ!)






0 comments:

Post a Comment